Mogen hogere grondstoffenprijzen of transportkosten worden doorberekend aan een afnemer?

Momenteel zien veel B2B leveranciers zich geconfronteerd met internationaal oplopende kosten ten aanzien van nog uit te leveren orders. De vraag die dan al snel speelt is of deze kosten geheel of gedeeltelijk kunnen worden doorberekend aan de afnemer, zeker als deze plotseling erg snel stijgen.
Bij het beantwoorden van deze vraag speelt in de eerste plaats een rol wat voor overeenkomst er tussen partijen gesloten is. In dit artikel staan we stil bij de koopovereenkomst.

Koopovereenkomst
Hiervan zal in veel gevallen sprake zijn als er door een afnemer een bestelling wordt geplaatst bij een leverancier om bijvoorbeeld kleding of andere roerende zaken te leveren. Juridisch gezien bestaat de overeenkomst uit de afspraken die zijn gemaakt inzake prijs, artikel(en), hoeveelheid en levertijd of levertermijn. Daarnaast speelt een rol of er ook algemene voorwaarden zijn overeengekomen tussen partijen.

In het algemeen is het uitgangspunt dat de bij het sluiten van de koopovereenkomst afgesproken prijs geldig is en dat die daarna niet meer eenzijdig aangepast mag worden. Het is tenslotte zo dat de afgesproken prijs onderdeel uitmaakt van het ondernemingsrisico van de leverancier. Als grondstoffen, productiekosten of transportkosten tussentijds stijgen, had hij dat risico moeten afdekken.

Andersom geldt natuurlijk ook hetzelfde: als de kosten dalen, kan dat een voordeeltje opleveren voor de leverancier. Dit kan anders zijn als er algemene voorwaarden overeen zijn gekomen, waarin een bepaling is opgenomen dat onder omstandigheden, de prijs éénzijdig door leverancier kan worden aangepast. Dit mag ook dan overigens alleen gebeuren binnen de grenzen van redelijkheid en billijkheid.

Onvoorziene omstandigheden
De hiervoor genoemde redelijkheid en billijkheid waaraan alle overeenkomsten in Nederland dienen te voldoen, zijn ook de grondslag voor een mogelijke uitzondering. Het is namelijk mogelijk om een overeenkomst te wijzigen of te ontbinden op grond van onvoorziene omstandigheden in juridische zin. Hiervan zal sprake zijn als de omstandigheden (die ten tijde van het sluiten van de overeenkomst nog niet bestonden of voorzienbaar waren), zodanig gewijzigd zijn sinds het sluiten van de koopovereenkomst, dat ongewijzigde instandhouding van de overeenkomst door de wederpartij (in dit geval afnemer dus) naar maatstaven van redelijkheid en billijkheid niet kan worden verwacht.

Dit kan gebeuren als nakoming extreem nadelig is geworden voor de leverancier. In de praktijk zal hier echter niet snel sprake van zijn, want er zal ook een belangenafweging tussen leverancier en afnemer plaats moeten vinden. Daarnaast spelen de specifieke omstandigheden van het geval ook een belangrijke rol. Ook de rechtszekerheid is niet gediend met wijzigingen in of ontbinding van een eerder gesloten overeenkomst.

Het spreekt voor zich dat een -onvoorziene- kostenstijging van bijvoorbeeld 5%, waardoor het grootste deel van de winstmarge van een leverancier verdampt, op zichzelf geen reden is om de prijs wegens deze “onvoorziene omstandigheden” te mogen wijzigen. Echter, als er plotseling een dermate grote kostenstijging of inflatie is, die er toe leidt dat een leverancier een onvoorzienbaar en aanzienlijk verlies lijdt op zijn order, zou dit onder omstandigheden wel onder de noemer “onvoorziene omstandigheden” kunnen vallen. Maar, zoals gezegd, spelen ook daarbij andere factoren mee. Ik noem daarbij in de eerste plaats het belang van de afnemer. Als deze veel nadeel of schade ondervindt door de prijswijziging of ontbinding van de koopovereenkomst, zal het beroep op onvoorziene omstandigheden mogelijk toch stranden.

Kortom, het uitgangspunt bij koopovereenkomsten is dat de prijs een hard gegeven is tussen een leverancier en zijn afnemer. Dat kan alleen anders zijn, als er algemene voorwaarden zijn overeengekomen waarin eenzijdige prijswijzigingen zijn toegestaan of als er sprake zou zijn van “onvoorziene omstandigheden”. Dit laatste is echter niet snel het geval.

Oplossing
Een oplossing voor dit probleem bij leveranciers zou kunnen zijn om met hun toeleveranciers, producenten of transportondernemingen af te spreken dat prijswijzigingen door die partijen vooraf aangekondigd moeten worden, met een bepaalde termijn voordat die wijzigingen mogen ingaan (zodat tot die tijd de oude prijzen nog gelden). Zoals hiervoor besproken kun je ook zelf als leverancier een bepaling in de algemene voorwaarden opnemen die het mogelijk maakt om onder omstandigheden eenzijdige prijswijzigingen door te voeren richting afnemer.

Mocht je vragen of problemen hebben rondom deze materie: Modint Credit & Finance kan je hierbij voorzien van goed advies. Bel 088-505 4700 of mail naar info@modintcredit.com.

Bron: MODINT Credit & Finance
Foto: Shutterstock

Creditmanagement voor de mode, sport, schoenen, textiel, home & living

Offerte aanvraag

    U wilt informatie over: